Talas dumondas èn relevantas en mintga democrazia per la valur dals dretgs umans e per lur sustegn en la societad. Ellas èn dentant spezialmain relevantas per la Svizra cun sia democrazia directa nua che la protecziun internaziunala dals dretgs umans vegn savens crititgada cun renviar a la «voluntad dal pievel». L’experientscha d’in champ da tensiun tranter la democrazia (directa) ed ils dretgs umans è perquai  en Svizra spezialmain marcanta. Gist tar ina decisiun d’in tribunal internaziunal spectacular cun connex cun la Svizra sa mussan differentas chapientschas da democrazia e dretgs umans e da la relaziun tranter quels. La dumonda, schebain ina da quellas saja l’intenziun e l’autra (mo) il med, ha perquai ina muntada speziala en Svizra. 

Senza democrazia nagins dretgs umans 

En stretga relaziun cun quest problem stat l’observaziun che la democrazia sco furma dal stadi è sut squitsch en l’entir mund. Quai è era in enorm problem per ils dretgs umans, perquai che quels san mo prosperar sut cundiziuns democraticas, independentamain da la relaziun da tensiun tranter la democrazia ed ils dretgs umans. 

In tema per la ISDU 

Ina da las incumbensas centralas da la ISDU è perquai da lavurar vi dal consens en la societad en connex cun democrazia e dretgs umans. Perquai che quel consens n’è betg simplamain avant maun, el sto vegnir tgirà permanentamain.  Dretgs umans e democrazia san mo persister uscheditg ch’els vegnan purtads dad in vast consens da la societad. En Svizra dependa quest consens fermamain da la relaziun en la quala la societad metta ils dretgs umans e la democrazia.  

Perquai sa tracti d’in accent tematic nua ch’il barat e la chapientscha vicendaivla duain star en il center. La ISDU po avair ina rolla impurtanta tar l’intermediaziun  da la valurs da la protecziun internaziunala dals dretgs umans – betg sco davos sco in factur per la tgira da la democrazia.  

La relaziun da politica e legiferaziun 

Al tema democrazia e dretgs umans fa era part en general la rolla da tribunals en la societad e lur relaziun cun ils gremis politics. Oravant tut vala quai per la dumonda, sche e co che tribunals dastgan refusar l’applicaziun da normas stabilidas da maniera democratica che cunterfan dentant als dretgs fundamentals en la constituziun, pia la dumonda da la giurisdicziun constuituziunala. 

Finalmain è la dumonda tgi che po participar a la democrazia, tgi che dispona pia da dretgs politics e tgi che è exclus da quels (p.e.x pervi da impediments, da la vegliadetgna u da l’origin) ina dumonda centrala en la relaziun tranter dretgs umans e democrazia.  

Il spazi che la democrazia sto prender  

In tema, al qual la ISDU sa deditgescha da maniera approfundada, è la dumonda co che dretgs fundamentals da communicaziun (la libertad d’opiniun, la libertad da  reuniun, euv.) ston esser protegids per ch’ina debatta democratica possia prosperar en la societad. Blers da quels dretgs èn vegnids fermamain sut squitsch il davos temp – pervi da ponderaziuns da segirtad u perquai che la societad refusa fermamain opiniuns che èn spezialmain dependentas da l’utilisaziun dal spazi public per vegnir percepidas.   

La ISDU perscrutescha en quest context sut tge premissas che la limitaziun dal spazi public per debattas publicas saja giustifitgà dad interess legitims, e nua ch’ella serva dad excluder vuschs che èn spezialmain marginalas u malvesidas. Nua che la davosa constataziun è la realitad, na pateschan betg mo ils dretgs umans, mabain era la democrazia. 

Mettan ils dretgs umans cunfins a la democrazia u èn els ina premissa per ch’ina democrazia possia funcziunar? Talas dumondas èn spezialmain relevantas per la Svizra cun sia democrazia directa nua che la protecziun internaziunala dals dretgs umans vegn savens crititgada cun renviar a la «voluntad dal pievel».